Ogólne pojęcie stresu.
🌷Czym jest stres i kiedy powstaje?
W obecnych czasach życie nabrało pędu, to znaczy, że staramy się sprostać wielu
wymaganiom, które pojawiają się na naszej drodze, po to, by być „na bieżąco”, by nie
zostać w tyle, przez co nie możemy poświęcić tyle czasu, ile potrzebujemy, temu, czemu
tak naprawdę potrzebujemy poświęcić np. na rodzinę, relaks, pasje, albo po prostu
odpoczynek i regenerację. Zdarza się nawet, że kompletnie nie jesteśmy w stanie
stwierdzić, co tak naprawdę jest dla nas ważne, bo… nie ma na to czasu. Nie ma chwili
wytchnienia i chwili na uważność.
Wpadając w taki pęd i nie dając sobie oddechu zatracamy się w toczącym się błędnym
kole, z którego nie jesteśmy już w stanie się wydostać, kiedy zabrniemy za daleko.
Zmagania z wyzwaniami ze środowiska zewnętrznego oraz ze sprostaniem własnym
potrzebom staje się coraz bardziej trudne i uciążliwe.
Pojawia się frustracja, kołatanie serca, dręczące, natrętne myśli, które wracają jak
niechciane obrazy- wciąż i wciąż. Nie jesteśmy ich w stanie opanować. Koncentrują się
one na tym, na co nie mamy wpływu. Zaczynają towarzyszyć nam coraz częściej, aż nie
odstępują o krok. Stajemy się niespokojni. Ciągła analiza sytuacji, a wnioski niezmiennie
te same: jest niefajnie; znalazłam się w sytuacji bez wyjścia; dlaczego oni mi to robią?;
czemu on się nie może zmienić?; za jakie grzechy się to przytrafiło właśnie mnie?;
przecież to nie moja wina, to ich wina!, ja nic nie mogę na to poradzić; nic z tym nie
mogę zrobić; nie będę się zmieniać, niech oni się dostosują; jestem do dupy, nie dam
rady! -ZNANE? A i owszem. Można by wymieniać bez końca.
Dodatkowo pojawiają się różnego rodzaju objawy:
fizjologiczne (bóle głowy, szyi, barków, czy pleców; dolegliwości żołądkowe, spadek
libido, zaburzenia snu)
zmiany w zachowaniu (większa dekoncentracja, kłótliwość, niekontrolowana
wybuchowość, złe nawyki żywieniowe, coraz częstsze popełnianie błędów,
zapominalstwo, zaniedbanie siebie)
emocjonalne (pojawiające się uczucie strachu i lęku; agresja, zamykanie się w sobie,
brak chęci na otwieranie się, poczucie beznadziejności i poczucie winy).
Wtedy okazuje się często, że są to OBJAWY STRESU, który zgodnie z definicją
Zimbardo jest
„… zespołem specyficznych i niespecyficznych reakcji organizmu na bodźce zakłócające
jego równowagę oraz wystawiające na próbę lub przekraczające jego możliwości
radzenia sobie…”.
Do bodźców tych zaliczyć możemy wewnętrzne lub zewnętrzne zdarzenie, które
wymaga od organizmu zachowania adapcyjnego oraz reakcji na konieczność zmian. Ta
z kolei jest uwarunkowana od kombinacji reakcji zachodzących na różnych poziomach:
poznawczym, emocjonalnym, behawioralnym, czy fizjologicznym. Bodźce te nazywane
są STRESORAMI.
🌷STRESORY
Jakie GRUPY STRESORÓW możemy wyodrębnić?
związane z pracą ( min. zmiana lokalizacji, zakresu obowiązków, szefa, presja czasu i
osiągania najlepszych wyników, brak akceptacji w środowisku pracy oraz konflikty, a
także techniczne problemy, czy błędy w procedurach itd.)
związane ze zmianą ( min. choroba, uszkodzenie ciała, trauma związana z odejściem
kogoś bliskiego, narodziny dziecka, przeprowadzka, utrata pracy, przejście na emeryturę
lub rentę, inne traumatyczne przeżycia)
powiązane z relacjami ( relacja rodzic- dziecko- w każdym wieku, kłótnie, rozwód,
separacja, zakończenie związku, ślub, zamieszkanie z kimś/samemu, problemy
związane z płaszczyzną seksualną)
Ważne jest zatem, abyś zidentyfikował swoje własne stresory.
Ćwiczenie:
1.Wypisz na kartce wszystko to, co Cię denerwuje, frustruje. To, co wywołuje Twój stres.
Daj sobie na to zadanie tyle czasu, ile potrzebujesz.
- Zidentyfikuj, na co z tych rzeczy masz wpływ.
- Zastanów się, co możesz zrobić z kwestiami, na które masz wpływ, a co z kwestiami,
na które nie masz wpływu.
🌷CHEMIA
Dziś trochę o chemii… ona się przecież „dzieje” w nas. Cali jesteśmy uwikłani w szereg
reakcji chemicznych.
Kiedy zdasz sobie z tego sprawę, łatwiej będzie Ci przejąć kontrolę nad niektórymi
kwestiami. Jeśli będziesz uważny, dowiesz się jak reaguje Twoje ciało i Twój umysł na
np. stresowe sytuacje. Kiedy będziesz już tego świadomy, będziesz mógł eliminować
pewne zachowania, albo przynajmniej nie dasz się zaskoczyć samemu sobie.
Otóż w sytuacji stresowej Twój organizm zaczyna wydzielać tzw. hormony stresu:
adrenalinę,
noradrenalinę,
dopaminę,
kortyzol.
W zależności od wytwarzanej ilości oraz długości ich produkcji, mogą one mieć
pozytywny lub negatywny wpływ na organizm.
Głównym ich zadaniem jest utrzymanie organizmu w stanie gotowości do działania w
pojawiającej się nagle sytuacji stresowej.
ADRENALINA odgrywa główną rolę podczas sytuacji stresowej, ponieważ
wydzielana jest w pierwszej kolejności, a po 15-20 minutach powoduje
wydzielanie się kortyzolu. Ma wpływ na układ krążeniowy, podwyższa
temperaturę ciała oraz zwiększa zapotrzebowanie mózgu i innych tkanek na tlen.
KORTYZOL podnosi ciśnienie oraz stężenie glukozy we krwi, co związane jest z
większym zapotrzebowaniem organizmu na energię w obliczu sytuacji, w której
się znalazł. Nasila rozpad białek w organizmie, ma wpływ na gospodarkę
węglowodanową i tłuszczową. Ponadto może mieć wpływ na łagodzenie stanu
zapalnego oraz objawów alergii, osłabia układ odpornościowy, natęża wydzielanie
soków żołądkowych, wpływa na uwalnianie wapna z kości.
🌷Po co nam ten stres?
W szeregu sytuacji stres jest nam JEDNAK potrzebny, ponieważ to dzięki niemu:
jesteśmy zmotywowani do działania,
zmobilizowani do walki w sytuacjach realnego zagrożenia (był szczególnie ważny
dla naszych przodków, bo dzięki niemu mogli przeżyć np. podczas polowań)
jesteśmy w stanie się skoncentrować na problemie
podejmujemy wyzwania i mamy energię do stawiania czoła przeciwnościom losy,
kiedy idziemy pod wiatr
możemy podjąć zdrową rywalizację
realizujemy ambitne cele
oraz rozwijamy się poprzez wychodzenie ze strefy komfortu.
Stres towarzyszy w zasadzie każdej ZMIANIE w Twoim życiu, ponieważ trzeba odwagi i
mobilizacji, by ruszyć z miejsca, w którym się aktualnie znajdujesz.
A znajdujesz się na ogół w bezpiecznym, bo znanym Tobie miejscu. Kiedy je znasz,
strach jest je opuszczać. Jeśli jednak zdecydujesz się na zmianę, znasz drogę tylko do
pierwszego zakrętu, a niewiadoma czai się tuż za rogiem.
To czym będzie ten znak zapytania w Twojej podróży do zmiany dla Ciebie, będzie
ZALEŻNE TYLKO OD CIEBIE i będzie miało wpływ na to, jak się będziesz czuć.
Jeśli będziesz uważny i będziesz działać w zgodzie ze sobą, sprawdzając, CZEGO
POTRZEBUJESZ na każdym zakręcie, dojedziesz bezpiecznie do celu.
Natomiast, jeśli porwiesz się na jazdę bez trzymanki, z ogromną prędkością- możesz
niefortunnie wypaść z zakrętu…
Pozytywne aspekty stresu
W trakcie wydarzeń stresowych warto przewidywać ich potencjalnie pozytywne efekty.
Istnieją badania według których doświadczanie bardzo trudnych, negatywnych sytuacji
może stanowić źródło POZYTYWNYCH REZULTATÓW oraz OSOBISTEGO
WZROSTU.
Jedno z owych badań polegało na zgromadzeniu grupy kobiet, które zachorowały na
raka piersi i zadaniu im pytania:
CZY Z PANI DOŚWIADCZENIA ZACHOROWANIA NA RAKA PIERSI
WYNIKŁY DLA PANI JAKIEŚ KORZYŚCI?
I przez kolejne 12 miesięcy obserwowano ich stan zdrowia fizycznego oraz
psychicznego. Najlepsze wyniki uzyskały kobiety, które potrafiły odnajdywać korzyści w
tej trudnej sytuacji. Ta ponowna pozytywna ocena sytuacji stanowi jeden ze sposobów
radzenia sobie ze stresem w trudnych życiowych sytuacjach.